पालेभाज्या व कोशिंबिरींच्या भाज्यांविषयी थोडक्यात..

पालेभाज्यांविषयी महत्वाची माहिती :

पालेभाज्या म्हणजे भाज्यांचा एक वैविध्यपूर्ण गट, जो त्यांच्या खाण्यायोग्य पानांसाठी ओळखला जातो, ज्यामध्ये भरपूर पोषक असतात आणि बहुतेकदा सॅलड्स, स्ट्राइ-फ्राय, सूप आणि विविध पाककृतींमध्ये वापरल्या जातात. भारतात, पालेभाज्या मोठ्या प्रमाणात वापरल्या जातात आणि त्यांच्या पौष्टिक मूल्यामुळे आणि स्वयंपाकातील बहुमुखीपणामुळे वाढतात. येथे काही प्रकारचे पालेभाज्या आणि भारतात उगवलेल्या लोकप्रिय जाती आहेत;

पालक (पालक) :

पालक ही एक लोकप्रिय हिरवीगार पाने आहे जी गडद हिरवी पाने आणि उच्च लोह सामग्रीसाठी ओळखली जाते. हे सामान्यतः करी, साग आणि सॅलड घटक म्हणून वापरले जाते. भारतातील पालकांच्या लोकप्रिय जातींमध्ये भारतीय पालक (मलबार पालक किंवा बसेला), राजगिरा पालक (चौलाई पालक) आणि न्यूझीलंड पालक (टेट्रागोनिया) यांचा समावेश होतो.

मेथी (मेथी) (Fenugreek) :

मेथीच्या पानांना एक विशिष्ट कडू चव असते आणि ती सामान्यतः भारतीय स्वयंपाकात वापरली जाते. त्यामध्ये लोह, कॅल्शियम आणि जीवनसत्त्वे भरपूर प्रमाणात असतात. मेथीची पाने करी, पराठे आणि विविध पदार्थांमध्ये चव म्हणून वापरली जातात. भारतात उगवलेल्या मेथीच्या काही लोकप्रिय जातींमध्ये कसुरी मेथी आणि मेथी मटर यांचा समावेश होतो.

राजगिरा (चौलाई) (Amaranth) :

राजगिरा पाने, ज्याला चौलाई साग असेही म्हणतात, ते अत्यंत पौष्टिक असतात आणि त्यांना किंचित मातीची चव असते. ते जीवनसत्त्वे अ, क, आणि के, तसेच कॅल्शियम आणि लोहाने समृद्ध आहेत. भारतातील राजगिरा पानांच्या लोकप्रिय जातींमध्ये लाल राजगिरा (लाल साग) आणि हिरवा राजगिरा (हरा साग) यांचा समावेश होतो.

मोहरीच्या हिरव्या भाज्या :

(सरसोन किंवा राई का साग ) (Mustard) : मोहरीच्या हिरव्या भाज्या त्यांच्या तिखट आणि मिरपूड चवसाठी ओळखल्या जातात. ते सामान्यतः पंजाबी पाककृतींमध्ये वापरले जातात, विशेषत: सरसों का साग आणि मक्की दी रोटी सारख्या पदार्थांमध्ये. लोकप्रिय जातींमध्ये भारतीय मोहरी (ब्रासिका जंसिया) आणि चीनी मोहरी (ब्रासिका जंसिया वर. रुगोसा) यांचा समावेश होतो.

कोथिंबीर (धनिया) (Coriander) :

कोथिंबीर प्रामुख्याने त्याच्या बियांसाठी ओळखली जाते, परंतु कोथिंबीर किंवा कोथिंबीर म्हणून ओळखली जाणारी पाने, भारतीय पाककृतीमध्ये मोठ्या प्रमाणात हिरवी पाने म्हणून वापरली जातात. ते चटण्या, करी आणि सॅलड्स सारख्या पदार्थांना ताजे आणि लिंबूवर्गीय चव देतात.

लेट्यूस (Lettuce) :

( कोशिंबिरीसाठी वापरण्यात येणारा एक पाला व त्याचे झाड ) लेट्यूस हे एक लोकप्रिय कोशिंबीर हिरवे आहे जे विविध प्रकार आणि वाणांमध्ये येते. भारतातील काही सामान्यतः उगवलेल्या लेट्यूस वाणांमध्ये बटरहेड लेट्यूस, आइसबर्ग लेट्यूस, रोमेन लेट्यूस आणि लूज-लीफ लेट्यूस यांचा समावेश होतो. कोशिंबिरीसाठी वापरण्यात येणारा एक पाला व त्याचे झाड त्याच्या कुरकुरीत पोत आणि सौम्य चव साठी कौतुक आहे.

कढीपत्ता (कडी पट्टा) (Curry Leaves) :

कढीपत्ता भारतीय स्वयंपाकात, विशेषत: दक्षिण भारतीय पदार्थांमध्ये चव वाढवणारा घटक म्हणून वापरला जातो. त्यांचा एक वेगळा सुगंध असतो आणि अनेकदा करी, तांदळाचे पदार्थ, चटण्या आणि तडका (तडका) मध्ये जोडले जातात.

पुदिना (पुदिना) (Mint) :

पुदिन्याची पाने सुगंधी असतात. ते सामान्यतः चटण्या, पेये, सॅलड्स आणि गार्निश म्हणून वापरले जातात. लोकप्रिय पुदीना जातींमध्ये स्पीयरमिंट (गार्डन मिंट) आणि पेपरमिंट यांचा समावेश होतो.

ही भारतामध्ये उगवलेल्या आणि खाल्ल्या जाणाऱ्या पालेभाज्यांची काही उदाहरणे आहेत. इतर पालेभाज्या जसे केल (Kale), चार्ड (Chard), लेट्यूस (Lettuce) ( कोशिंबिरीसाठी वापरण्यात येणारा एक पाला व त्याचे झाड वाण) (Other Varieties) आणि विविध स्थानिक हिरव्या भाज्या देशाच्या विविध प्रदेशांमध्ये लोकप्रिय आहेत. पालेभाज्या अत्यंत पौष्टिक असतात आणि अत्यावश्यक जीवनसत्त्वे, खनिजे आणि अँटिऑक्सिडंट्स प्रदान करण्यासाठी निरोगी आहारात समाविष्ट केल्या जाऊ शकतात.

 

कोशिंबिरींच्या भाज्यांविषयी महत्वाची माहिती

भाज्या व फळे यांचे मिश्रण (कोशिंबीर) भाज्यांचा एक वैविध्यपूर्ण गट आहे जो सामान्यतः ताज्या सॅलडमध्ये वापरला जातो. ते विविध प्रकारचे स्वाद, पोत आणि रंग प्रदान करतात, ज्यामुळे सॅलड पौष्टिक, ताजेतवाने आणि दिसायला आकर्षक बनतात. येथे काही लोकप्रिय प्रकारच्या सॅलड भाज्यांचे संक्षिप्त वर्णन केलेय;

लेट्यूस  : (कोशिंबिरीसाठी वापरण्यात येणारा एक पाला व त्याचे झाड) : कोशिंबिरीसाठी वापरण्यात येणारा एक पाला व त्याचे झाड कोशिंबिरीसाठी वापरण्यात येणारा एक पाला व त्याचे झाड हे एक प्रमुख पदार्थ आहे आणि एक कुरकुरीत आणि ताजेतवाने आधार प्रदान करते. लेट्यूसच्या विविध प्रकारांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

आइसबर्ग: कुरकुरीत पोत आणि सौम्य चव यासाठी ओळखले जाते.

रोमेन लेट्यूस: लांबलचक पाने आणि आइसबर्ग लेट्यूसपेक्षा किंचित मजबूत चव आहे.

बटरहेड लेट्यूस : नाजूक चव असलेली कोमल, बटरीची पाने देतात.

लीफ लेट्युस: लाल पान, हिरवे पान आणि ओक लीफ लेट्युस यांसारख्या जातींचा समावेश होतो, ज्यात रंगीबेरंगी पाने आणि चवीची श्रेणी असते.

टोमॅटो:

टोमॅटो सॅलडमध्ये गोडपणा, रसाळपणा आणि उत्साहवर्धक रंग देतात. बीफस्टीक, रोमा, चेरी आणि द्राक्ष टोमॅटो यासारख्या जाती सामान्यतः वापरल्या जातात. चेरी टोमॅटो त्यांच्या लहान आकारामुळे आणि गोड चवमुळे सॅलडमध्ये विशेषतः लोकप्रिय आहेत.

काकडी:

काकडी कुरकुरीत आणि हायड्रेटिंग भाज्या आहेत ज्या सॅलडमध्ये ताजेतवाने घटक जोडतात. ते वेगवेगळ्या आकारात आणि आकारात येतात, ज्यात काकडी कापतात आणि लहान पिकलिंग काकडी असतात. इंग्रजी किंवा सीडलेस काकडी देखील त्यांच्या सौम्य चव आणि कमी बियांसाठी वापरली जातात.

बेल मिरची ( Bell Peppers) :

बेल मिरची लाल, पिवळा, केशरी आणि हिरवा अशा वेगवेगळ्या रंगात येतात. ते सलाडांना कुरकुरीत पोत आणि गोड, किंचित तिखट चव देतात. भोपळी मिरची अनेकदा बारीक चिरून किंवा कापून टाकली जाते आणि सलाडमध्ये कच्ची जोडली जाते.

गाजर:

गाजर एक नैसर्गिक गोडपणा आणि सॅलडमध्ये समाधानकारक क्रंच देतात. रंग आणि पोत जोडण्यासाठी ते तुकडे, किसलेले किंवा पातळ कापले जाऊ शकतात. बेबी गाजर किंवा इंद्रधनुष्य गाजर देखील लोकप्रिय पर्याय आहेत.


मुळा : मुळा सॅलडमध्ये मिरपूड आणि किंचित मसालेदार चव घालतात. ते लाल, पांढरे आणि काळा यासह विविध रंगांमध्ये येतात. कुरकुरीत आणि तिखट घटक देण्यासाठी मुळ्या बारीक चिरून किंवा बारीक चिरून ठेवल्या जाऊ शकतात.

कोबी :

कोबी सॅलडला कुरकुरीत आणि मजबूत पोत देते. हिरवी कोबी, लाल कोबी आणि नापा कोबी यांसारख्या जाती सामान्यतः वापरल्या जातात. ते बारीक चिरून किंवा तुकडे केले जाऊ शकतात आणि किंचित गोड आणि मातीची चव देतात.

पालक (Spinach ) आणि मिश्र हिरव्या भाज्या: पालक आणि मिश्रित भाज्या व फळे यांचे मिश्रण (कोशिंबीर) यांसारख्या अरुगुला, मेस्क्लून आणि स्प्रिंग मिक्स या पौष्टिक समृद्ध पालेभाज्या आहेत ज्या सॅलडमध्ये विविध प्रकारचे स्वाद आणि पोत जोडतात. ते सहसा आधार म्हणून वापरले जातात किंवा इतर लेट्यूसमध्ये मिसळले जातात.

सॅलड भाज्यांची ही काही उदाहरणे आहेत आणि अजून बरेच पर्याय उपलब्ध आहेत. तुम्‍ही तुमच्‍या चवीच्‍या आवडीनुसार तुमच्‍या सॅलडला चविष्ट व आकर्षक करण्‍यासाठी कांदे, रेडिकिओ, औषधी वनस्पती, स्प्राउट्स, एवोकॅडो आणि बरेच काही यांसारखे अतिरिक्त घटक देखील समाविष्ट करू शकता.

तुम्हाला जर एखाद्या वेगळ्या विषयावर माहिती हवी असेल किव्वा शंका असेल तर तुम्ही कमेंटबॉक्स मध्ये तसे लिहा. मी तुमच्या विषयांवर देखील अधिक सविस्तर माहिती देण्याचा प्रयत्न करेन.

प्रफुल्ल बोरसे

हॉर्टीकल्चरिस्ट